Il-Lingwa u l-Wirt Kulturali

Il-kelma ġġorr ħafna aktar responsabbilitajiet minn sempliċi għodda ta’ komunikazzjoni.
0 Shares
0
0

Il-kelma hija teżor. Fiha hemm moħbi wirt sħiħ li ilu jinġema’ mindu l-bniedem skopra li jista’ jitkellem: jista’ jipproduċi ġest, mossa jew ħoss, li bihom jesterna dak li għaddej minn moħħu u ħaddieħor jifhmu u jirreaġixxi għal dak li jkun irċieva. Wirt li dejjem jikber u jespandi, għax il-kelma m’għandhiex kwiet, dejjem tinbidel imqar jekk tibqa’ bl-istess forma.  

F’dan is-sens, il-kelma hija paradoss: tinbidel anki jekk iżżomm l-istess forma. Iġġorr dak li huwa antik u fl-istess waqt hija ġdida. Il-kelma hija memorja daqskemm attwali, ilbieraħ u llum. Memorja għaliex il-kelma ma vvintajnihiex aħna, illum, imma ħaddieħor qabilna. Ma’ dan il-ħaddieħor mhux biss midjunin imma marbutin: nibqgħu nġorru dak kollu li seħħ qabilna. Il-kelma għandha storja. U l-istorja hija rreġistrata bil-kelma. Kwalunkwe wirt huwa memorja.

Il-kelma hija paradoss: tinbidel anki jekk iżżomm l-istess forma. Iġġorr dak li huwa antik u fl-istess waqt hija ġdida. Il-kelma hija memorja daqskemm attwali, ilbieraħ u llum.

Il-kelma hija wkoll identità. Fatt minn ewl id-dinja li l-lingwa hija wirt kulturali propju għaliex hija parti mill-istorja tiegħek. Hija ħafna aktar minn sempliċi mezz ta’ komunikazzjoni. Il-kelma hija int li qiegħed tlissinha. Il-mod kif tużaha jgħid min int, kif jurina dak l-inċident ta’ Pietru dakinhar li ħadu lill-imgħallem tiegħu għall-mewt u ċaħdu: “Wara ftit dawk l-istess nies resqu lejn Pietru u qalulu: ‘Tassew, int ukoll wieħed minnhom, għax għandek il-kisra ta’ kliemek tikxfek’” (Mt 26:73). Huwa għalhekk li ħafna drabi lil gruppi etniċi tteħdilhom id-dritt li jużaw il-kelma tagħhom minn mexxejja despotiċi, daqskemm hu għalhekk li l-kolonizzaturi imponew kelmithom ħafna drabi, ukoll, bi skapitu tal-kelma nattiva tal-ikkolonizzati. Hekk turi l-istorja kolonjali tagħna, pereżempju. L-impożizzjoni tal-lingwa tal-Ieħor dominanti takkumpanja l-impożizzjoni ta’ bagoll kulturali sħiħ. Minħabba f’hekk ħafna jorbtu l-kelma ma’ kunċetti kbar bħalma hu n-nazzjon, ir-razza, il-poplu. Nafu li l-kelma ma turix biss mnejn int imma l-klassi soċjali tiegħek, daqskemm tista’ wkoll tkun xhieda tal-ġeneru. Għax tassew, il-kelma hija ħafna aktar minn għodda. Il-lingwa hija ritratt. 

Il-kelma tesiġi rispett. Appuntu għaliex hija teżor, għaliex hija t-taħbita tal-qalb ta’ dawk li ġew qabilna, il-memorja tagħhom, il-kelma tesiġi rispett. Hemm diversi modi kif dan ir-rispett ma jingħatax. Dawk li ma japprezzawx il-kelma li tathom ommhom u li semmagħlhom missierhom mhumiex jirrispettawha. Daqstant ieħor mhumiex jirrispettawha dawk li jużawha ħażin sforz in-nuqqas ta’ għarfien jew sforz ideat żbaljati ta’ status. L-agħar fost dawn huma dawk li jużaw il-kelma biex jindirizzaw il-pubbliku u jxerrdu l-użu ħażin tagħha. Ir-rispett ma jingħatax meta l-kelma tispiċċa tiġi ddiskriminata skont liema fomm ilissinha, liema id tiktibha. Il-kelma – kwalunkwe kelma – tesiġi rispett. 

Il-kelma hija teżor li s-sabiħ tiegħu hu li taqsmu mal-oħrajn. L-iskambju tal-kelma jsir att tant nobbli f’kuntest ta’ inkontri ta’ kulturi differenti. Il-kelma hija rigal li nagħtu lil xulxin. Għalkemm hija ritratt ta’ min ilissinha, hija wkoll il-vjal li jwassal għall-inkontru. Għalhekk isiru tant ċelebrazzjonijiet tal-kelma. Il-kelma mhijiex biss sempliċi mezz ta’ komunikazzjoni.

0 Shares
You May Also Like